در‌حالی‌که اروپا با بحران انرژی دست به گریبان است و علی‌‌رغم تمامی تلاش‌های سیاستمداران اروپایی برای یافتن منابع انرژی جایگزین روسیه، این تلاش‌ها هنوز به نتیجه نرسیده است، بامداد روز سه‌شنبه به وقت محلی، خط لوله نورد استریم۱ که تامین‌کننده اصلی گاز مصرفی آلمان است، دچار حادثه شد. باید در نظر داشت که خط لوله نورد استریم۱ به طول ۱۲۰۰ کیلومتر، گاز طبیعی روسیه را از زیر دریای بالتیک به شمال شرقی آلمان می‌رساند.
این خط لوله در سال ۲۰۱۱ افتتاح شد و تا پیش از حمله روسیه به اوکراین و اعمال تحریم‌های اروپا علیه روسیه، می‌توانست روزانه حداکثر ۱۷۰ میلیون متر مکعب گاز از روسیه به آلمان ارسال کند. این خط لوله در ماه ژوییه، به مدت ۱۰ روز و به بهانه تعمیر و نگهداری از طرف روسیه بسته شد و در شرایط فعلی هم، به‌دلیل نبود برخی فناوری‌های پیشرفته مورد نیاز تنها با ۲۰ درصد ظرفیت فعالیت می‌کند. روسیه در سال‌های اخیر، بارها از صادرات انرژی برای رسیدن به منافع ژئوپلتیک بهره گرفته است و پس از روی دادن این حادثه، این احتمال بین کشورهای اروپایی قوت گرفت که کرملین در صدد تشدید دامنه بحران انرژی در اروپا پیش از رسیدن زمستان است.
انفجار در خط لوله نورد استریم۱و ۲
اواخر دوشنبه شب و در ساعات اولیه روز سه‌شنبه، ۲۷ سپتامبر (۵ مهر) به وقت اروپا، دولت سوئد از بروز چند انفجار در خط لوله نورد استریم۱ خبر داد. انفجار اول روز دوشنبه حدود ساعت ۲:۰۳ بامداد و انفجار دوم در ساعت ۷:۰۴ بعد از ظهر همان روز روی داد. شدت یکی از این انفجارها ۲.۳ در مقیاس ریشتر بوده است. بیورن لوند، استاد زمین‌شناسی و زلزله‌شناسی دانشگاه لوند و رئیس موسسه ملی لرزه‌نگاری سوئد گفت: «شکی نیست که این حوادث انفجار بوده است و حتی یکی از ایستگاه‌های اندازه‌گیری ما در شمالی‌ترین نقطه سوئد این انفجارها را ثبت کرده است.»
باید در نظر داشت که این انفجارها باعث نشت گاز طبیعی شده است. نشت گاز طبیعی در نزدیکی جزیره بورنهولم دانمارک و در عمق ۷۰ متری آب مشاهده شده است. از نظر کارشناسان امور نظامی، دو مورد باعث ایجاد شبهه در ارتباط با علت بروز این انفجارها شده است. اول، محل بروز حادثه ۱۲ مایل دریایی با آب‌های بین‌المللی فاصله دارد و دوم اینکه، این منطقه منحصرا اقتصادی محل اختلاف کشورهای منطقه نیز است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
امروزه نیروی دریایی روسیه دارای بزرگ‌ترین ناوگان زیردریایی‌های جاسوسی در جهان است. این ناوگان در قطب شمال مستقر است. بخشی از ناوگان دریایی روسیه نیز در دریای بالتیک مستقر است. محققان دانشگاه اوپسالا امواج لرزه‌ای را در مجاورت خطوط لوله ثبت کردند که نشان‌دهنده انفجارهایی در بخش‌های پوشش‌داده‌شده بتنی لوله فولادی (نورد استریم) در کف دریای بالتیک است. در مورد میزان خسارت وارده به این خط لوله‌ها باید گفت که از آنجایی که گسست‌ها باعث ایجاد نشت‌های عظیمی شده‌اند، کارشناسان پیش‌بینی کردند که میزان خسارت باید بسیار شدید بوده باشد.
هشدار دولت سوئد در مورد تداوم نشتی در دو خط لوله نورد استریم۱و۲
نشت گاز طبیعی از هر خط لوله نورد استریم باعث نگرانی کشورهای حوزه اسکاندیناوی شده است. صبح روز سه‌شنبه ۲۷ سپتامبر، اداره دریانوردی سوئد اعلام کرد که مدت کوتاهی پس از کشف نشتی در خط لوله نورد استریم۲ در مجاورت دو نشتی خط لوله نورد استریم۱ در آب‌های سوئد و دانمارک هشدار داده است. یعنی در شرایط فعلی، سه نشتی در دو خط لوله نورد استریم۱ و۲ مشاهده شده است. به‌دنبال نشتی در این دو خط لوله جریان گاز طبیعی از نورد استریم۱ قطع شد. باید در نظر داشت که مجوزهای حقوقی خط لوله نورد استریم۲ اوایل بهار از طرف دولت آلمان لغو شده بود. یک منبع امنیتی اروپایی در مورد این انفجار به خبرنگاران گفت: «نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد این آسیب عمدی بوده است.» در حالی که هنوز برای نتیجه‌گیری زود است، «باید بپرسید: چه کسی سود می‌برد؟»
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز با اشاره به اینکه انفجار در خط لوله نورد استریم به نفع هیچ‌کسی نخواهد بود، تایید کرد که به‌دلیل خرابکاری، صادرات گاز طبیعی به اروپا از طریق خط لوله نورد استریم۱ قطع شده است. روز سه‌شنبه، نیروهای مسلح دانمارک تصاویر واضحی از نشت عظیم گاز طبیعی منتشر کردند. پس از نشت گاز طبیعی از خطوط لوله نورد استریم، مقام‌های دانمارکی دامنه حمل‌ونقل در منطقه را محدود کردند و در سطح محدودی منطقه پرواز ممنوع اعلام کردند. متا فردریکسن، نخست‌وزیر دانمارک، گفت که سه نشت وجود دارد و «تصور اینکه اتفاقی که در حال رخ دادن است یک تصادف باشد سخت است». نخست وزیر لهستان در این مورد گفت که این مورد باید یک خرابکاری باشد. یک مقام اوکراینی نیز آن را حمله روسیه خواند.
روسیه اعلام کرد که نشت در هر دو خط لوله باعث ایجاد نگرانی شده است و خرابکاری می‌تواند یکی از دلایل احتمالی این نشت باشد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، به خبرنگاران گفت: «هیچ گزینه‌ای را نمی‌توان در حال حاضر رد کرد.»
روی دادن این حادثه برای خطوط لوله نورد استریم، به‌وضوح نشان می‌دهد که اروپایی‌ها نمی‌توانند امیدوار باشند که روسیه در ماه‌های آینده و به‌ویژه در فصل زمستان، به‌صورت کامل به این کشورها گاز صادر خواهد کرد و آینده روشنی برای رسیدن به توافق بین روسیه و اروپا نیز نمی‌توان متصور شد. در این بین، قیمت گاز طبیعی در اروپا در عرض یک روز ۱۴ درصد افزایش یافت.
بروز انفجار در خطوط لوله نورد استریم باعث شد تا کشورهای منطقه تدابیر امنیتی در ارتباط با زیرساخت‌های انرژی خود را تشديد کنند. نروژ در اولین گام، تدابیر امنیتی در میادین نفت و گاز خود را افزایش داد. انفجار در خطوط لوله نورد استریم۱ و ۲ و مشاهده هواپیماهای بدون سرنشین در دریای شمال، اروپا را وادار می‌کند تا خطر بروز خرابکاری در زیرساخت‌های انرژی خود در ماه‌های آینده را بسیار جدی بگیرد. با توجه به تحولات بازار جهانی انرژی و تداوم بحران انرژی در اروپا، به نظر می‌رسد کرملین مایل نیست بحران اوکراین در کوتاه‌مدت حل‌وفصل شود تا کرملین با سلاح صادرات انرژی بتواند هم امنیت انرژی اروپا را تهدید کند و هم از جنگ فعلی انرژی بیشترین بهره‌برداری را بکند.
با توجه به حضور زیردریایی‌های جاسوسی و حضور گسترده نیروی دریایی روسیه در دریای بالتیک و همچنین بهره‌گیری روسیه از سلاح صادرات انرژی طبیعی است که مسکو به‌عنوان اولین متهم خرابکاری در خطوط لوله نورد استریم معرفی می‌شود. با این حال، اروپا نشان داده است که در برابر استفاده روسیه از سلاح صادرات انرژی فعلا گزینه زیادی روی میز ندارد. تلاش آلمان برای واردات انرژی از کشورهای عرب حوزه خلیج فارس (عربستان، امارات و قطر)، در میان‌مدت می‌تواند باعث کاهش وابستگی به منابع انرژی روسیه شود، اما در کوتاه‌مدت خیر. اروپا فعلا باید با سیاست فعلی انرژی روسیه که در تضاد با منافع ملی کشورهای این قاره است تعامل کند.
